Wady spółki z o.o. – czy spółka je ma?

Wady spółki z o.o. z perspektywy czasu

Wady spółki z o.o. opisane w tym wpisie omawiam z perspektywy 11 lat prowadzenia bloga Rejestracja spółki z o.o.. Jest to kolejny wpis do którego wracam po bardzo, bardzo długim czasie, aby go odświeżyć.  Swego czasu był to jeden z najpopularniejszych wpisów o wadach spółki z o.o. w polskim internecie. Jednak upływ czasu, zmiana algorytmów wyszukiwarek i nigdy nie śpiąca konkurencja zepchnęły go w czeluści internetu. Może to i dobrze, bo dało mi to motywację do uaktualnienia go. Nie ukrywajmy też, napisania go trochę na nowo.

Dzisiaj, w 2022 roku, kiedy będę świętował 15 lat pracy w zawodzie prawniczym moja perspektywa musi być inna. Nie chodzi tylko o to, że założyłem w międzyczasie setki spółek, a może co ważniejsze, porozmawiałem z setkami osób zaangażowanych w taki, czy inny sposób w spółki. Sam miałem okazję spróbować zobaczyć jak działają spółki od wewnątrz. I to z różnych pozycji. Zaczynałem jako tzw. in-house właśnie w spółce z o.o.. Obsługiwałem spółki jako aplikant pracując w jednej z największych kancelarii na Śląsku. A przez ostatnie 11 lat pisania tego bloga samodzielnie jako radca prawny zakładałem spółki, sprzedawałem je, przekształcałem. Byłem prezesem zarządu, przewodniczącym rady nadzorczej. To dało mi perspektywę spojrzenia na wady spółki z o.o. z każdej możliwej strony. Paradoksalnie utwierdziło mnie to także w przekonaniu, że mimo wad, spółka z o.o. jest nadal świetnym wyborem dla większości przedsiębiorców.

Wady spółki z o.o. to bardzo subiektywna sprawa

W tym miejscu dodam jeszcze, że omawiając wady spółki z o.o. muszę powiedzieć, że jest to bardzo subiektywna i indywidualna kwestia. To, co dla niektórych stanowić może wadę, dla innych będzie zaletą. Dlatego proszę nie traktuj tego wpisu jako absolutnej wyroczni, bo równie dobrze może okazać się, że to co nie odpowiada mnie, dla Ciebie będzie jak najbardziej akceptowalne. Przykładu nie trzeba szukać daleko.

W oryginalnym wpisie z 2011 roku napisałem, że główną zaletą spółki z o.o. jest wyłączenie odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółki. Brak odpowiedzialności majątkiem wspólnika za zobowiązania spółki jest mocnym argumentem „za” spółką z o.o. Jednocześnie w praktyce często jest tak, że wspólnik jest jednocześnie członkiem zarządu. To wystarcza, aby ponosił odpowiedzialność. Ta sama konstrukcja, która powoduje, że wspólnik wyłączony jest od odpowiedzialności za zobowiązania spółki, ma też swoją dodatkową wadę w postaci podwójnego opodatkowania dochodów z działalności spółki. Dlaczego tak się dzieje? Otóż w odróżnieniu od indywidualnej działalności gospodarczej zysk spółki jest opodatkowany podatkiem dochodowym od osób prawnych. Spółka sama jest podatnikiem własnego podatku dochodowego. W sytuacji, gdy spółka osiąga zysk i nie chce przeznaczyć go na cele inwestycyjne, a zamiast tego wypłacić go wspólnikom, pojawia się konieczność opodatkowania tego zysku przez każdego ze wspólników.

Sam/a widzisz, czasem prawo daje, ale też odbiera. Coś za coś.

Subiektywna lista wad spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

W ramach uaktualnienia i uporządkowania wpisu przedstawiam Ci aktualną listę wad spółki z o.o.

1. Podwójne opodatkowanie zysku. Czyli kwestia, którą poruszyłem ciut wyżej. To kwestia kontrowersyjna, ktoś nawet w internecie napisał, że to mit, dlatego, bo można tworzyć koszty. Nie zgadzam się z tym absolutnie. Podwójne opodatkowanie zysku spółki z o.o. to coś z czym nie tylko walczyli i walczą wspólnicy spółek, ale kwestia wciąż aktualna ze względu na politykę fiskusa. Ludzie, którzy radzą „robić koszty” nie wiedzą chyba jaka to aktualnie złożona kwestia. Od wielu lat mamy regulację tzw. cen transferowych. Od 2023 roku będzie jeszcze trudniej, dlatego warto zrewidować sposoby na omijanie podwójnego opodatkowania spółek z o.o. na 2023 rok.
2. Odpowiedzialność zarządu za zobowiązania spółki. Tak jak wspomniałem wyżej, większość małych i średnich spółek z o.o. zarządzana jest przez wspólników lub choć jednego z nich. Taka osoba ponosi odpowiedzialność całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki, jeżeli egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna. Pryska tutaj mit ochrony, jaką daje spółka z o.o.
3. Pełna księgowość będzie wadą jeżeli przesiadasz się na spółkę z jednoosobowej działalności gospodarczej. Będzie trzeba się nauczyć jak wpłacać i wypłacać pieniądze ze spółki z o.o. Trzeba też przyznać, że pewne reguły związane z księgowością zostały zluzowane i uproszczone, gdy chodzi o jednostki mikro. Niemniej dalej koszt prowadzenia księgowości w sp. z o.o. jest większy niż w jednoosobowej działalności gospodarczej.
4. Sprawozdawczość finansowa i transparentność biznesu. Tak, przypomina mi to spotkanie z jednym przedsiębiorcą, który chciał dowiedzieć się czegoś na temat swojej konkurencji, zatrudnienia, poziomu kosztów itp. Wyciągnąłem wtedy sprawozdanie finansowe konkurencji. To był szok. Z jednej strony kolosalne ułatwienie, z drugiej – sorry, sam/a jesteś na świeczniku.
5. Procedury w KRS. W działalności jednoosobowej wszystko załatwiasz w jednym okienku przez internet. W spółce z o.o., choć wiele poczyniono aby jej założenie było proste i przyjemne, nadal dużym problemem są ciągnące się w nieskończoność procedury wpisów, zmian itp.
6. Likwidacja spółki z o.o.. To jest katorga. O ile większość spółek osobowych oraz jednoosobową działalność możemy zakończyć z dnia na dzień, o tyle likwidacja spółki z o.o. to wieloetapowy i koszmarny proces. Stąd polski KRS czasem określany jest mianem cmentarzyska spółek.