Przekształcenie spółki jawnej w spółkę z o.o. stanowi często naturalny etap rozwoju biznesów rodzinnych, które wraz z wypływaniem na szersze wody poszukują zalet związanych z prowadzeniem działalności w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Przekształcenie spółki jawnej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością polega na zmianie formy prawnej dotychczas prowadzonej działalności gospodarczej, ze spółki jawnej, która jest spółką osobową na spółkę z o.o – czyli spółkę kapitałową. Przekształcenie spółki jawnej składa się z szeregu czynności o charakterze planistycznym i prawnym, a kończy się poprzez zmianę formy prawnej prowadzonej działalności. Skutkiem przekształcenia sp. jawnej w sp. z o.o. jest przejście na utworzoną w wyniku przekształcenia spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością wszelkich praw i obowiązków, które dotychczas przysługiwały spółce jawnej. Wspólnicy spółki jawnej stają się zaś wspólnikami spółki z o.o.
Po co przekształcać spółkę jawną w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością?
Spółka z o.o. dzierży od lat palmę pierwszeństwa jako najpopularniejsza forma prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Spółka jawna jest natomiast najpopularniejszym rozwiązaniem wśród spółek osobowych. Ciężko porównywać jednak popularność obu rozwiązań. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest daleko z przodu stanowiąc najpopularniejszą w Polsce formę prowadzenia biznesu w formie spółki i prawdopodobnie nie zmieni się to szybko. O ile w ogóle się to zmieni. Nic dziwnego więc, że wspólnicy spółek osobowych rozważają od czasu do czasu przekształcenie w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.
Do najczęstszych powodów, które uzasadniają przekształcenie spółki jawnej w spółkę z o.o. należą:
- dążenie wspólników spółki jawnej do sprzedaży swojej działalności lub do wprowadzenia do spółki inwestora,
- chęć przygotowania spółki spadkobiercom wspólników oraz zapewnienia płynnego prowadzenia działalności po śmierci wspólników,
- poszukiwanie ograniczenia odpowiedzialności osobistej za zobowiązania spółki, ponieważ w spółce jawnej każdy wspólnik odpowiada całym swoim majątkiem, w spółce z o.o. za zobowiązania spółki odpowiada tylko zarząd.
Porównanie spółek
Przed przystąpieniem do przekształcenia spółki jawnej w spółkę z o.o. warto wskazać na podstawowe różnice między oboma typami spółek. Przedstawiam je poniżej w formie intuicyjnej tabeli. Jeżeli jednak chcesz zgłębić tę kwestię to zerknij na artykuł: spółka z o.o. a spółka jawna – porównanie spółek, w którym omawiam ten temat nieco szerzej.
| Spółka jawna | Spółka z o.o. | |
| Rodzaj spółki | Spółka osobowa | Spółka kapitałowa |
| Przeznaczenie | Spółka przeznaczona do prowadzenia działalności gospodarczej w nisko ryzykownych branżach z uwagi na pełną odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki. Najczęściej prowadzone są w tej formie przedsiębiorstwa rodzinne. | Spółka przeznaczona do prowadzenia każdej działalności prawnie dopuszczalnej. Spółka z o.o. nadaje się do prowadzenia zarówno niewielkiej działalności rodzinnej, jak i dużych przedsięwzięć korporacyjnych. |
| Osobowość prawna | Nie | Tak |
| Sposób zarządzania | Prawo prowadzenia spraw spółki i reprezentacji przysługuje każdemu wspólnikowi spółki jawnej. | Prawo i obowiązek zarządzania spółką z o.o. spoczywa na zarządzie, który może rekrutować się spośród wspólników lub spoza tego grona. |
| Minimalna ilość wspólników | Dwóch wspólników | Jeden wspólnik |
| Odpowiedzialność za zobowiązania spółki | Wszyscy wspólnicy spółki jawnej odpowiadają bez ograniczenia za zobowiązania spółki. | Wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania spółki, całym swoim majątkiem odpowiadają członkowie zarządu |
| Wkłady niepieniężne | Wkładem może być także praca lub świadczenie usług. Ograniczenia w tym zakresie posiadają komandytariusze | Wkład musi mieć tzw. zdolność aportową. |
| Zbycie statusu wspólnika | Możliwość taką musi przewidywać umowa spółki, nadto odbywa się to przez zbycie tzw. ogółu praw i obowiązków w spółce. Nie jest zatem możliwa sprzedaż tylko części „udziału”. | O ile nic innego nie wynika z umowy spółki, wspólnik może swobodnie zbywać swoje udziały. Może je zbywać pojedynczo, partiami albo wszystkie na raz |
| Księgowość | Uproszczona księgowość (KPiR), jedynie w wyjątkowych przypadkach spółek z udziałem osób prawnych lub nie spełniających warunków małego przedsiębiorstwa konieczność prowadzenia pełnej księgowości. | Zawsze pełna księgowość |
| Podatek dochodowy | Spółka jawna jest co do zasady transparentna podatkowo, co oznacza, że to wspólnicy rozliczają się z podatku dochodowego w zależności od swojego udziału w spółce. | Podatnik podatku CIT |
| Składki ZUS | Status wspólnika w spółce jawnej jest tytułem do ubezpieczenia społecznego oraz opłacania składki zdrowotnej. | Wspólnicy spółek dwuosobowych nie płacą ZUS – więcej we wpisie składki ZUS wspólników spółki z o.o. |
| Likwidacja | Procedura likwidacyjna nie jest obligatoryjna, wspólnicy mogą uzgodnić odstąpienie od likwidacji i uzgodnić inny sposób zakończenia działalności spółki jawnej. | Obowiązuje sformalizowana procedura likwidacyjna. |
Jak przekształcić spółkę jawną w spółkę z o.o.?
Przekształcenie spółki jawnej w spółkę z o.o. wymaga przejścia sformalizowanej procedury określonej przepisami Kodeksu spółek handlowych. Przekształcenia spółek regulowane są przepisami działu III Kodeksu spółek handlowych, w art. 511 do 584 kodeksu. Poniżej natomiast przedstawię poszczególne kroki procedury przekształcenie spółki jawnej w spółkę z o.o.
Przekształcenie spółki jawnej w spółkę z o.o. krok po kroku
Przekształcenie spółki jawnej w spółkę z o.o. składa się z trzech istotnych kroków, zwanych w nauce prawa fazami przekształcenia.
- krok pierwszy – faza planistyczna i obejmuje przygotowanie przez wspólników spółki jawnej planu przekształcenia spółki jawnej w spółkę z o.o. oraz przedstawienie tego planu wspólnikom albo w przypadku, gdy wszyscy wspólnicy prowadzili sprawy spółki, przygotowanie projektu uchwały o przekształceniu oraz umowy docelowej spółki z o.o.
- krok drugi – faza właścicielska, w tej fazie dochodzi do podjęcia przez wspólników spółki jawnej uchwały o przekształceniu spółki jawnej w spółkę z o.o.
- krok trzeci – faza rejestrowa, podczas której sąd rejestrowy na wniosek spółki bada zgodność przekształcenia z prawem oraz dokonuje rejestracji powstałej w wyniku przekształcenia spółki z o.o. w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego
Plan przekształcenia spółki jawnej w spółkę z o.o. – nie zawsze obowiązkowy!
Plan przekształcenia jest dokumentem otwierającym procedurę przekształceniową. Zgodnie z art. Art. 557 § 1 Kodeksu spółek handlowych plan przekształcenia spółki komandytowej na spółkę z o.o. przygotowują wszyscy wspólnicy prowadzący sprawy spółki przekształcanej. W praktyce jednak w większości spółek nie będzie konieczności sporządzania tego planu. W przypadku przekształcenia spółki jawnej, w której wszyscy wspólnicy prowadzili sprawy spółki, nie ma obowiązku sporządzenia planu przekształcenia. Ponieważ zaś w większości spółek wszyscy wspólnicy mają prawo prowadzenia spraw spółki to plan przekształcenia nie będzie konieczny. Spółka musi jednak zawsze sporządzić projekt umowy spółki docelowej oraz projekt uchwały w sprawie przekształcenia, a także sprawozdanie finansowe do celów przekształcenia. Ponieważ są to tylko projekty to w finalnych wersjach mogą następować zmiany, stosownie do woli wspólników.
Jeżeli jednak spółka zobowiązana jest do przygotowania planu przekształcenia to należy w nim omówić wszelkie istotne prawnie przesłanki przekształcenia oraz załączyć do niego wycenę spółki.
Sprawozdanie finansowe przy przekształceniu spółki jawnej w spółkę z o.o.
Sprawozdanie finansowe do celów przekształcenia spółki jawnej w spółkę z o.o. powinno być sporządzone przy zastosowaniu takich samych metod i w takim samym układzie, jak ostatnie roczne sprawozdanie finansowe. Ponieważ jednak większość spółek jawnych nie prowadzi pełnej księgowości pojawia się często praktyczny problem jak sporządzić sprawozdanie finansowe do celów przekształcenia spółki jawnej? W takiej sytuacji zgodnie z art. 10[1] Kodeksu spółek handlowych sprawozdanie wykonuje się w oparciu o podsumowanie zapisów w podatkowej księdze przychodów i rozchodów oraz innych ewidencji prowadzonych przez spółkę dla celów podatkowych, spis z natury, a także inne dokumenty pozwalające na sporządzanie tego sprawozdania. Sporządzenie sprawozdania finansowego powinno nastąpić w postaci elektronicznej w strukturze logicznej oraz formacie udostępnianych w Biuletynie Informacji Publicznej. Oznacza to, że wszystkie sprawozdania finansowe powinny mieć obecnie postać elektroniczną, tzn. powinny zostać sporządzone w postaci pliku, który można zapisać i odczytać przy użyciu programu komputerowego. Dlatego też prawidłową praktyką jest dołączanie do planu przekształcenia sprawozdania finansowego na nośniku danych takim jak płyta DVD lub pendrive, w praktyce też należy dokonać stosownego wydruku dla możliwości dołączenia papierowej wersji sprawozdania do planu przekształcenia.
Przedstawienie planu przekształcenia wspólnikom
Jeżeli mamy do czynienia z brakiem obowiązku przygotowywania planu przekształcenia to, co oczywiste, nie musi być on także przedstawiany wspólnikom w żaden sformalizowany sposób. Jeżeli jednak nie wszyscy wspólnicy prowadzą sprawy spółki jawnej to w takiej sytuacji ci wspólnicy, którzy prowadzą sprawy spółki mają obowiązek zawiadomienia wspólników o zamiarze podjęcia uchwały o przekształceniu spółki dwukrotnie, „w sposób przewidziany dla zawiadamiania wspólników spółki przekształcanej”. Pierwsze zawiadomienie powinno być dokonane nie później niż na miesiąc przed planowanym dniem podjęcia tej uchwały, a drugie w odstępie nie krótszym niż dwa tygodnie od daty pierwszego zawiadomienia. Ponieważ przepisy nie precyzują sposobu zawiadomień w spółce jawnej to wystarcza dowolna forma zawiadomienia, która pozwala na to aby wspólnicy zapoznali się z zawiadomieniem. Może być to więc forma pisemna (np. listem poleconym) lub dokumentowa (np. poprzez pocztę elektroniczną).
Zawiadomienie będące równoznaczne z przedstawieniem planu przekształcenia powinno zawierać istotne elementy planu przekształcenia, a także określać miejsce oraz termin, w którym wspólnicy spółki przekształcanej mogą się zapoznać z pełną treścią planu i załączników, przy czym termin ten nie może być krótszy niż dwa tygodnie przed planowanym dniem podjęcia uchwały o przekształceniu.W praktyce często przesyła się pełen plan przekształcenia.
Uchwała o przekształceniu
Uchwała o przekształceniu spółki jawnej podejmowana jest przez wszystkich wspólników spółki i musi być zaprotokołowana w formie aktu notarialnego. W spółce jawnej dla skuteczności podjęcia uchwały o przekształceniu muszą się za nią opowiedzieć wszyscy wspólnicy.
Uchwała o przekształceniu spółki powinna zawierać co najmniej:
- określenie, że przekształconą spółką będzie spółka z o.o.
- wskazanie wysokości kapitału zakładowego;
- zakres praw przyznanych osobiście wspólnikom uczestniczącym w spółce przekształconej, jeżeli przyznanie takich praw jest przewidziane;
- nazwiska i imiona członków zarządu spółki z o.o.;
- zgodę na brzmienie umowy spółki przekształconej.
Podjęcie uchwały o przekształceniu spółki jawnej w spółkę z o.o. zastępuje zawarcie umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz powołanie organów spółki z o.o.
Czy w przekształceniu spółki jawnej w spółkę z o.o. muszą uczestniczyć wszyscy wspólnicy spółki jawnej?
Niedawna nowelizacja Kodeksu spółek handlowych wprowadziła obowiązek uczestnictwa wszystkich wspólników spółki jawnej w spółce przekształconej. Nie wyklucza to jednak sprzedaży udziałów w spółce z o.o. lub umorzenia udziałów już po zakończeniu procedury przekształcenia.
Rejestracja przekształcenia spółki komandytowej w spółkę z o.o. w KRS
Finalizacją procesu przekształcenia jest złożenie przez zarząd spółki z o.o. wniosku o wpis spółki z o.o. do KRS. Dzień wpisu to tzw. dzień przekształcenia, z tym dniem na nowopowstałą spółkę z o.o. przechodzą wszelkie prawa i obowiązki spółki jawnej. Po dokonaniu wpisu przekształcenia do rejestru przedsiębiorców zarząd spółki z o.o. powinien ogłosić o tym zdarzeniu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.
Koszty przekształcenia spółki jawnej w spółkę z o.o.
Koszty przekształcenia spółki komandytowej w spółkę z o.o. obejmują:
- koszty przygotowania sprawozdania finansowego – w zależności od tego, czy spółka jawna ma własnego księgowego czy księgowością zewnętrzną koszty te są różne. W praktyce spotykam się często z koniecznością zaangażowania zupełnie nowego księgowego, ponieważ wielu księgowych obsługujących spółki jawne nie prowadzi pełnych ksiąg rachunkowych.
- opłaty notarialne – za akt notarialny obejmujący uchwałę o przekształceniu notariuszowi przysługuje taksa notarialną zależną od wartości czynności prawnej, jaką według niektórych notariuszy jest wartość kapitału zakładowego spółki z o.o., według innych wartość bilansowa majątku przedsiębiorcy przekształcanego.
- opłaty sądowe – wniosek o wpis spółki z o.o. do KRS po przekształceniu kosztuje 600 zł.
- wynagrodzenia prawników za obsługę prawną przekształcenia spółki jawnej w spółkę z o.o. – w zależności od stopnia skomplikowania tej procedury są to kwoty od 5000 – 10000 zł wzwyż.
Proces przekształcania spółki jawnej w spółkę z oo – pytania i odpowiedzi
Najczęściej zadawane pytania dotyczące procesu przekształcenia spółki jawnej w spółkę z o.o. dotyczą czasu i formalności związanych z całą procedurą.
Ile trwa przekształcenie spółki jawnej w sp. z o.o.?
Jeżeli zastanawiasz się ile trwa przekształcenie spółki komandytowej w spółkę z o.o. to trudno udzielić precyzyjnej odpowiedzi na to pytanie. Proces przekształcenia spółki może trwać od kilku tygodni do nawet kliku miesięcy. Zwykle zamyka się w to w okolicach 2-4 miesięcy. Zależne jest to od wydajności działania służb księgowych w spółce, tego czy stosujemy procedurę uproszczoną, a także konkretnego sądu rejestrowego.
Czy po przekształceniu spółki zmienia się numer KRS?
Tak, spółka przekształcona powstała w wyniku przekształcenia spółki jawnej posiada nowy numer KRS, natomiast niezmienne pozostają NIP oraz REGON.
Jakie dokumenty do KRS złożyć przy przekształceniu spółki jawnej?
Przy przekształceniu konieczne będzie złożenie wszystkich dokumentów niezbędnych do rejestracji spółki z o.o. a także planu przekształcenia lub sprawozdania finansowego tworzonego do celów przekształcenia oraz uchwały o przekształceniu. Poza zakresem uprawnień sądu rejestrowego jest natomiast badanie czy plan przekształcenia został przedstawiony wspólnikom w należyty sposób.
Powyższy wpis przeszedł gruntowną aktualizację w 2024 roku.
Jeżeli planujesz przekształcenie swojej spółki jawnej w spółkę z o.o. zapraszam do skorzystania z usług kancelarii.
