Wyłączenie małżonka od udziału w spółce z o.o.

Spółka z o.o.
Wyłączenie małżonka od udziału w spółce z o.o.

Błażej Sarzalski

Radca prawny, od 2011 roku wpisany na listę radców prawnych w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Katowicach pod numerem KT-2946, ekspert portalu Wyborcza.biz. Doradza w zakresie prawa spółek, a w szczególności tworzenia i przekształceń spółek handlowych oraz ich funkcjonowania.

Chociaż nikt nie robił badań dotyczących przedsiębiorców to faktem jest, że wśród mieszkańców miast rozpada się co prawie co drugie małżeństwo. Wśród prawników można czasem usłyszeć żarty „z brodą” o tym, że święty węzeł kredytowy wiąże lepiej niż przysięga małżeńska. Chociaż spółki nie wiążą małżonków aż tak często jak kredyty to mimo wszystko warto przemyśleć kwestię zabezpieczenia spółki przed skutkami rozwodu wspólnika.

Wyłączenie małżonka od udziału w spółce z o.o.

W Polsce z mocy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego małżonków łączy wspólność majątkowa. Chociaż popularność intercyzy (czyli umowy majątkowej małżeńskiej) rośnie i wzrost ten jest dostrzegalny w liczbach bezwzględnych to nadal dominuje ustrój wspólności majątkowej. Obowiązywanie tego rozwiązania powoduje, że w krytycznym dla życia osobistego momencie rozwodu, może pojawić się kolejne pole kryzysu – kryzys na tle potencjalnego wstąpienia małżonka do spółki w razie rozwodu. Jeżeli jest tak, że w trakcie rozwodu jeden z małżonków wnosi wkłady ze wspólnego majątku do spółki z o.o. to w razie rozwiązania małżeństwa przez rozwód, potencjalnie drugiemu małżonkowi mogą przypaść te udziały przy podziale majątku wspólnego.

Case study 1: Janusz i Grażyna byli małżeństwem przez kilka lat. Jak to jednak bywa, po pewnym czasie ujawniła się między nimi „niezgodność charakterów”. Na tyle duża zresztą, że trzeba było szukać rozwiązania małżeństwa w drodze rozwodu przed sądem. Janusz i Grażyna wiedzeni romantyczną miłością nie zawarli małżeńskiej umowy majątkowej. Janusz, gdy zakładał z Zenkiem spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, a było to jakieś trzy miesiące po ślubie, nie pomyślał o tym aby zabezpieczyć wpływ swojej małżonki na spółkę. W wyroku rozwodowym sąd przyznał Grażynie połowę udziałów w spółce należących dotychczas do Janusza. Sąd wskazał, że zasadą wyprowadzaną z treści art. 1038 § 1 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 46 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego i art. 684 Kodeksu postępowania cywilnego jest obowiązek objęcia podziałem składników majątku wspólnego, które należały do tego majątku w chwili ustania wspólności i istnieją nadal w momencie dokonywania podziału. W wypadku, kiedy obojgu byłym małżonkom przysługuje udział w spółce jego wartość określona być powinna według stanu rzeczywistego z dnia dokonywania podziału. Z punktu widzenia prawa rodzinnego prawa obojga uczestników do tego składnika są jednakowe.

Nie trzeba specjalnej wyobraźni aby wyobrazić sobie sytuację, w której wstąpienie jednego z rozwiedzionych małżonków do spółki mogłoby w znaczny sposób utrudniać jej funkcjonowanie.

Jak można zapobiec wstąpieniu małżonka do spółki z o.o.?

W omawianym case study, wspólnik miał co najmniej trzy możliwości uniknięcia tego typu problemów w przyszłości:

  • poprzez ustanowienie w drodze umowy majątkowej ustroju rozdzielności majątkowej z małżonką,
  • poprzez wniesienie do spółki z o.o. wkładów z majątku osobistego, a więc takiego, który małżonek nabył przed ślubem,
  • poprzez zawarcie w umowie spółki postanowienia wyłączającego udział współmałżonka w spółce.

Case study 2:  Małżonkowie przed zawarciem małżeństwa zawarli intercyzę (umowę majątkową małżeńską), ustanawiając rozdzielność majątkową. W wyroku rozwodowym sąd nie mógł dzielić majątku wspólnego, gdyż takiego majątku małżonkowie nigdy nie posiadali.

Case study 3: Małżonkowie przed zawarciem małżeństwa posiadali odrębne majątki oraz pieniądze zdeponowane na kontach bankowych. Małżonek udowodnił w procesie o podział majątku, że wkład do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością został wniesiony ze środków zdeponowanych przed ślubem na jego koncie oszczędnościowym.

Case study 4: W umowie spółki zawarto postanowienie o treści wskazującej, że w przypadku gdy udziały w spółce objęte są małżeńską wspólnością majątkową wyłącza się udział współmałżonka wspólnika w spółce. W takim przypadku sąd co prawda podzielił majątek małżonków, wskazując, że należące do majątku wspólnego udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością co do zasady mogą być podzielone pomiędzy byłych małżonków. Mogą więc także przypaść temu z współuprawnionych, który nie był wspólnikiem. Przeszkodą do dokonania takiego podziału w tej konkretnej sprawie było jednak zawarcie w umowie spółki przewidzianego w art. 183[1] k.s.h. zastrzeżenia ograniczającego lub wyłączającego wstąpienie do tej spółki współmałżonka wspólnika w przypadku, gdy udziały są objęte wspólnością majątkową. W takiej sytuacji sąd jednak zrekompensował temu małżonkowi to, że nie otrzymał on udziałów zasądzając na jego rzecz ekwiwalent w innych składnikach majątku wspólnego.

350

Przed założeniem spółki z o.o. skonsultuj się z radcą prawnym aby dowiedzieć się jakie skutki mają Twoje działania dla majątku wspólnego.

Zainteresował Cię ten wpis? Potrzebujesz mojej pomocy albo konsultacji? Skontaktuj się ze mną!

Na wiadomości e-mail odpowiadam jeszcze tego samego dnia.

    7 comments on “Wyłączenie małżonka od udziału w spółce z o.o.”

    1. Leoś napisał:

      Istotny problem Pan poruszył.
      A co ze spółkami małżonków zawiązanymi w trakcie małżeństwa ( oczywiście wspólnota ) gdzie występuje stosunek udziałów np 90:10.
      Na sprawie rozwodowej „wyrównuje się” stosunek udziałów do 50:50 ? Czy zostaje bez zmian ?

      1. Błażej Sarzalski napisał:

        To nie jest takie proste, że zostaje 50:50 zawsze w przypadku rozwodu, ale jeżeli majątek dzielony jest po połowie to jest niestety na to szansa, o ile nie np. małżonek, który ma 90% nie odda czegoś innego w zamian.

    2. Piotr napisał:

      Warto wiedzieć 🙂 Wartościowy wpis, często przedsiębiorcy myślą tylko o tym, żeby zabezpieczyć się przed długami Spółki, a nie zabepieczeniają Spółki przed własnymi zobowiązaniami.

    3. bloger napisał:

      dzięki bardzo za pomocny artykuł

    4. artur napisał:

      Czy w umowie spolki mozna zawrzec umorzenie udzialow w przypadku smierci lub rozwodu jednego ze wspolmalzonkow?To sa zdarzenia konkretne i scisle zdefiniowane,wiec teoretycznie chyba nie powinno byc problemu?

      1. Błażej Sarzalski napisał:

        Tak, w przypadku śmierci jak najbardziej jest taka możliwość. W przypadku rozwodu też, choć raczej się tego nie praktykuje, bo zwykle wspólnikom zależy na pozostaniu w spółce.

        1. artur napisał:

          Chodzilo mi o to, ze umarzamy udzialy jednego konkretnego malzonka,zeby wylaczyc je de facto z podzialu.

    Dodaj komentarz

    Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

    Błażej Sarzalski Portret

    BŁAŻEJ SARZALSKI

    Radca prawny, wpisany na listę w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Katowicach. Od 2007 roku doradzam w zakresie prawa spółek, a w szczególności rejestracji spółek, przekształceń przedsiębiorców i spółek handlowych oraz ich bieżącego funkcjonowania.

    Przygodę z blogiem o rejestracji spółek z o.o. zacząłem we wrześniu 2011 roku. Był to dla mnie szalony rok, pełen wyzwań osobistych i zawodowych. Chcesz dowiedzieć się dlaczego?

    Poznaj moją historię!

    Zerknij na wzory umów i dokumentów niezbędnych dla Twojej spółki z o.o.

    Wzory umów i dokumentów

    Umów się na poradę w sprawie Twojej spółki z o.o.

    Skontaktuj się aby umówić poradę

    KOMENTARZE

    • Zakazane kody PKD w spółce z o.o. - Rejestracja spółki z o.o. - […] (sp. z o.o.), konieczne jest wskazanie przynajmniej jednego kodu PKD, który odpowiada jej
    • radca prawny Błażej Sarzalski - Panie Michale, ponieważ napisał Pan do mnie prywatnie to odpiszę Panu także w wiadomości prywatnej,
    • Michał - Witam sprawa wygląda następująco, posiadam 1/3 udziałów w spółce i jestem w zarządzie kredyt 100tys
    • Błażej Sarzalski - Dzień dobry, Czy przeczytał Pan artykuł?
    • Fabian - Dzień dobry, czy widzieli Państwo to orzeczenie Sądu Najwyższego ? https://www.sn.pl/orzecznictwo/