Realizując w mojej praktyce transakcje związane ze sprzedażą udziałów w spółce z o.o. otrzymuję pytania o zakres uprawnień i obowiązków przekazywanych po zbyciu udziałów w spółce z o.o. Jedną z kwestii, która przewija się bardzo często w pytaniach moich klientów jest kwestia: kto ma prawo do dywidendy po sprzedaży udziałów w spółce z o.o.?
Co to jest dywidenda?
Dywidenda jest to część zysku spółki wypłacana jej udziałowcom lub akcjonariuszom. W spółce z ograniczoną odpowiedzialnością stanowi ona formę zwrotu z inwestycji dla wspólników wnoszących wkłady do spółki i może być wypłacana w różnych formach, takich jak pieniądz, akcje, czy inne aktywa. Podstawowym warunkiem wypłaty dywidendy jest generowanie zysku przez spółkę oraz decyzja podjęta przez zgromadzenie wspólników. Podstawą do jej wypłaty jest zysk netto za rok obrotowy poprzedzający wypłatę dywidendy.
Prawne aspekty wypłaty dywidend
Kodeks spółek handlowych a dywidenda
Zasady dotyczące wypłaty dywidend są ściśle określone przepisami Kodeksu spółek handlowych, która określa w jakich warunkach i komu należy wypłacić dywidendę za rok obrotowy zakończony zyskiem netto. Zgodnie z przepisem art. 193 § 1 k.s.h. uprawnionymi do dywidendy za dany rok obrotowy są wspólnicy, którym udziały przysługiwały w dniu powzięcia uchwały o podziale zysku. Modyfikacja tej zasady może znaleźć się w umowie spółki, która może zawierać upoważnienie dla zgromadzenia wspólników do określenia dnia, według którego ustala się listę wspólników uprawnionych do dywidendy za dany rok obrotowy. Ten dzień nazywany jest dniem dywidendy. Tak wyznaczony dzień nie może być wyznaczony jednak później niż w przeciągu dwóch miesięcy od dnia powzięcia uchwały o podziale zysku.
Oznacza to, że uprawnionym do dywidendy może być osoba, która nabyła udziały w spółce z o.o. już po powzięciu uchwały o podziale zysku. Dywidendę w spółce z o.o. wypłaca się w dniu określonym w uchwale wspólników. Jeżeli uchwała wspólników takiego dnia nie określa, dywidenda jest wypłacana niezwłocznie po dniu dywidendy. Roszczenie o wypłatę dywidendy staje się jednak wymagalne dopiero
Sprzedaż udziałów a dywidenda
Moment decydujący o prawie do dywidendy
Kluczowym momentem dla ustalenia prawa do dywidendy jest moment sprzedaży udziałów. Aby mieć prawo do otrzymania dywidendy, udziałowiec musi być właścicielem udziałów na dzień dywidendy, czyli dzień, w którym spółka ustala listę osób uprawnionych do wypłaty dywidendy, a w braku ustalenia takiego dnia – na dzień podjęcia uchwały o podziale zysku. Umowa sprzedaży udziałów w spółce z o.o. może określać jednak także, że prawo do dywidendy lub zaliczek na poczet dywidendy zostanie rozliczone w inny sposób. Należy jednak pamiętać, że są to ustalenia między wspólnikami, które nie wiążą co do zasady spółki.
Case studies i przykłady
Analizując różne przypadki z mojej praktyki, można zauważyć, jak istotne są terminy i zapisy umowne przy sprzedaży udziałów, które mogą wpłynąć na prawa do dywidend.
Case study 1: Wspólnicy spółki podjęli decyzję o wypłacie zysku 30 czerwca 2020 roku. Spółka do 2024 roku nie wypłaciła dywidendy. W 2020 roku, w chwili podejmowania uchwały o wypłacie zysku spółka posiadała dwóch wspólników mających po 50 udziałów. W kwietniu 2021 roku doszło do zbycia 20 udziałów przez jednego ze wspólników na rzecz drugiego. Mimo to wspólnik posiadający 30 czerwca 2020 roku 50 udziałów ma nadal prawo do połowy zysku przeznaczonego do wypłaty przez zgromadzenie wspólników w 2020 roku.
Case study 2: Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników podjęło w dniu 10 kwietnia 2023 roku decyzję o wypłacie zysku, przy czym określiło, że lista uprawnionych wspólników zostanie sporządzona na dzień 30 kwietnia 2023 roku. Dnia 15 kwietnia 2023 roku jeden ze wspólników spółki sprzedał całość swoich udziałów osobie trzeciej. Oznacza to, że nie mógł on partycypować w podziale zysku netto za 2022 rok, ponieważ na dzień 30 kwietnia nie miał już statusu wspólnika w spółce.
Podsumowanie
To komu przysługuje prawo do dywidendy po sprzedaży udziałów jest kwestią, która powinna być badana indywidualnie w każdym przypadku i wymaga zrozumienia zarówno przepisów Kodeksu spółek handlowych, postanowień umowy spółki, jak i wymaga znajomości szczegółów umowy sprzedaż udziałów.
Zanim podpiszesz umowę sprzedaży udziałów skonsultuj się z radcą prawnym.
