W mojej praktyce radcy prawnego często spotykam się z pytaniami klientów, jak zgodnie z prawem dokapitalizować swoją spółkę z o.o. Jako prezes zarządu oraz członek rad nadzorczych kilku spółek, miałem okazję z bliska przyjrzeć się różnym metodom pozyskiwania dodatkowych środków finansowych od wspólników.
Co to znaczy dokapitalizować spółkę z o.o.?
Dokapitalizowanie spółki z o.o. polega na przekazaniu jej dodatkowego kapitału.
Z mojej praktyki wynika, że wspólnicy często decydują się na spółkę z minimalnym kapitałem zakładowym (Kodeks spółek handlowych – KSH wymaga jedynie 5.000 złotych), co w praktyce oznacza, że niemal zaraz po założeniu spółki powstanie potrzeba dodatkowego finansowania. Okazuje się wtedy, że wspólnicy nie zdają sobie sprawy z tego, jakie opcje mają do dyspozycji i jakie mogą być konsekwencje wyboru jednej z nich.
Dlatego postanowiłem zebrać w jednym miejscu najważniejsze informacje na ten temat, które, mam nadzieję, pomogą w podjęciu właściwej decyzji. Dostępnymi opcjami dofinansowania spółki są: pożyczka, dopłaty, ewentualnie podwyższenie kapitału zakładowego spółki, a także podwyższenie kapitału z agio.
Jak dokapitalizować spółkę z o.o.?
Spółkę z o.o. można dokapitalizować na jeden z czterech sposobów:
Pożyczka (art. 720–724 Kodeksu cywilnego) – w moim doświadczeniu jest to jedna z najczęściej wybieranych opcji przez wspólników, którzy chcą szybko dokapitalizować spółkę. Cechuje się szybkością i łatwością w przesunięciu środków. Pożyczka od wspólnika korzysta ze zwolnienia od podatku od czynności cywilnoprawnych, jednak przy jej udzielaniu należy pamiętać o warunkach rynkowych takiej transakcji oraz odpowiedniej dokumentacji.
Dopłaty (art. 177 – 179 KSH)– dopłaty od wspólników są jedną z prostszych form dokapitalizowania spółki, podobnie do pożyczki mają zasadniczo zwrotny charakter, jednak ich wprowadzenie wymaga uchwały zgromadzenia wspólników i odpowiednich postanowień w umowie spółki. Dlatego też nie każda spółka będzie mogła je wykorzystać.
- Podwyższenie kapitału zakładowego (art. 255 i nast. KSH) – to klasyczna, ale zarazem dosyć złożona metoda dokapitalizowania spółki, polegająca na emisji nowych udziałów. Wymaga przeprowadzenia stosownej procedury korporacyjnej, w tym zwołania zgromadzenia wspólników oraz zmiany umowy spółki. Jedynie w drodze wyjątku podwyższenie kapitału może być przeprowadzone bez zmiany umowy spółki, a to w sytuacji, w której sama umowa spółki przewiduje możliwość takiego podwyższenia.
Podwyższenie kapitału zakładowego i zapasowego przy użyciu agio (art. 151 §3 KSH) – agio, czyli nadwyżka ceny emisyjnej udziałów nad ich wartością nominalną, pozwala na zwiększenie kapitału zapasowego spółki. To rozwiązanie może być korzystne z perspektywy podatkowej poprzez optymalizację podatku od czynności cywilnoprawnych, jednakże ze względu na swoje skomplikowanie w większości przypadków nie będzie rozwiązaniem pierwszego wyboru.
Pożyczka
Pożyczka udzielona przez wspólnika dla spółki z o.o. to jedna z najbardziej elastycznych i najszybszych metod dokapitalizowania spółki. W praktyce często jest wykorzystywana w sytuacjach, gdy spółka potrzebuje szybkiego zastrzyku gotówki, a inne formy finansowania, takie jak emisja udziałów czy dopłaty, mogą okazać się zbyt czasochłonne lub skomplikowane.
Czym jest pożyczka?
Pożyczka jest umową między spółką a wspólnikiem, polega na tym, że wspólnik przekazuje spółce określoną sumę pieniędzy, którą spółka zobowiązuje się zwrócić w ustalonym terminie wraz z odsetkami.
Najistotniejszą kwestią jest tutaj zawarcie odpowiedniej umowy pożyczki, która powinna precyzyjnie określać takie elementy, jak kwota pożyczki, termin jej zwrotu, odsetki, a także sposób spłaty. W przypadkach, gdy wspólnik jest zarazem członkiem zarządu udzielenie pożyczki wymaga uchwały zgromadzenia wspólników. W spółkach jednoosobowych, w których wspólnik jest członkiem zarządu pożyczka wspólnika wymaga formy aktu notarialnego.
Warunki pożyczki do spółki
W mojej praktyce często doradzam klientom, aby przy sporządzaniu umowy pożyczki dokładnie przemyśleli warunki, na jakich udzielają pożyczki swojej spółce. Należy pamiętać, że umowa ta powinna być sporządzona na piśmie.
Dodatkowo, ważne jest, aby zadbać o zgodność umowy z przepisami prawa, w tym z ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT). Ten ostatni element wymusza oprocentowanie pożyczki na poziomie rynkowym. Na szczęście ustawodawca przewidział pewne uproszczenia pozwalające na bezpieczne finansowanie spółki w tym trybie (tzw. safe harbour). W blogowym artykule „Pożyczka wspólnika do spółki z o.o.” opisałem szczegółowo procedurę i warunki udzielania pożyczki, kwestie związane z jej opodatkowaniem i oprocentowaniem.
Korzyści i ryzyka umowy pożyczki
Największą korzyścią pożyczki jest jej elastyczność. W przeciwieństwie do podwyższenia kapitału zakładowego, które wymaga przeprowadzenia formalnej procedury, pożyczka może być udzielona stosunkowo szybko, co jest kluczowe w sytuacjach, gdy spółka potrzebuje natychmiastowego finansowania.
Pożyczka może być również korzystna z punktu widzenia optymalizacji podatkowej. Odsetki od pożyczki stanowią dla spółki koszt uzyskania przychodu, co może obniżyć podstawę opodatkowania. Pożyczka wspólnika jest także zwolniona z podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC). Warto jednak zwrócić uwagę na przepisy dotyczące niedostatecznej kapitalizacji, które mogą ograniczać możliwość zaliczenia odsetek do kosztów podatkowych.
Pomimo korzyści, udzielanie pożyczki przez wspólnika wiąże się również z pewnymi ryzykami. Przede wszystkim, jeżeli spółka nie będzie w stanie spłacić pożyczki, wspólnik może stracić zainwestowane środki. Dodatkowo, w przypadku pożyczek udzielanych na preferencyjnych warunkach (np. bezodsetkowych), mogą pojawić się pytania ze strony organów podatkowych, które mogą zakwestionować brak rynkowych warunków transakcji oraz ustalić po stronie spółki przychód z nieodpłatnych świadczeń.
Wzór umowy pożyczki oparty o zasady safe harbour dostępny jest w moim blogowym sklepie.
Dopłaty
W mojej praktyce dopłaty jako forma dokapitalizowania spółki są często wykorzystywane ze względu na swoją elastyczność oraz stosunkowo prostą procedurę. Dopłaty wspólników są regulowane przez art. 177- 179 KSH.
Czym są dopłaty?
Dopłaty to dodatkowe środki finansowe wnoszone przez wspólników na rzecz spółki.
W przeciwieństwie do podwyższenia kapitału zakładowego, które wiąże się z emisją nowych udziałów, dopłaty nie zwiększają kapitału zakładowego, a więc nie zmieniają struktury własnościowej spółki. Z punktu widzenia spółki, dopłaty stanowią źródło kapitału obrotowego, który może być wykorzystany na bieżącą działalność operacyjną, spłatę zobowiązań lub realizację inwestycji. Podobnie jak pożyczka, dopłaty mają zwrotny charakter, ale ich zwrot następuje nie w terminie określonym umową, lecz uchwałą zgromadzenia wspólników.
W mojej praktyce często doradzam klientom, aby zastanowili się nad wprowadzeniem mechanizmu dopłat w umowie spółki już na etapie jej zakładania. Dzięki temu wspólnicy zyskują elastyczne narzędzie, które może być wykorzystane w sytuacji, gdy spółka potrzebuje dodatkowych środków, a jednocześnie nie chcą oni zmieniać struktury udziałowej spółki.
Dopłaty mogą być wprowadzone tylko wtedy, gdy możliwość ich nałożenia przewiduje umowa spółki. Umowa ta powinna określać podstawowe zasady wnoszenia dopłat, takie jak ich maksymalna wysokość, a także sposób i terminy wnoszenia. Konieczność wniesienia dopłat przez wspólników wymaga podjęcia stosownej uchwały przez zgromadzenie wspólników. W uchwale tej powinna być określona wysokość dopłat oraz termin, w jakim wspólnicy są zobowiązani je wnieść. W odrębnym wpisie na moim blogu poruszyłem kwestię tego jak wnieść dopłaty do spółki z o.o. Omówiłem w nim dokładnie także kwestię ich księgowania i opodatkowania. W tym miejscu dodam tylko, że dopłaty podlegają podatkowi PCC w wysokości 0,5% wniesionych dopłat.
Podwyższenie kapitału zakładowego
Podwyższenie kapitału zakładowego jest jedną z klasycznych i najczęściej stosowanych metod dokapitalizowania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Procedura ta polega na zwiększeniu wartości kapitału zakładowego poprzez emisję nowych udziałów lub podwyższenie wartości nominalnej istniejących udziałów w zamian za dodatkowe wkłady wspólników o charakterze pieniężnym lub niepieniężnym (aporty). To rozwiązanie może być korzystne zarówno dla spółki, która pozyskuje dodatkowe środki na rozwój, jak i dla wspólników, którzy zyskują możliwość zwiększenia swojego zaangażowania kapitałowego.
Kapitał zakładowy to wartość, którą wspólnicy wnoszą do spółki na początku jej działalności w formie wkładów pieniężnych lub niepieniężnych (aportów). Jest on zarejestrowany w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS) i stanowi zabezpieczenie wierzycieli spółki. Podwyższenie kapitału zakładowego oznacza formalne zwiększenie tej kwoty, co wymaga spełnienia szeregu formalności prawnych i księgowych.
W mojej praktyce zauważyłem, że decyzja o podwyższeniu kapitału zakładowego jest podejmowana głównie w sytuacjach, gdy spółka potrzebuje wzmocnić swoją pozycję na rynku, zwiększyć zaufanie inwestorów lub uzyskać dodatkowe środki na realizację ambitnych projektów inwestycyjnych.
Formy podwyższenia kapitału zakładowego
Podwyższenie kapitału zakładowego może być dokonane na dwa główne sposoby:
Emisja nowych udziałów – spółka może wyemitować nowe udziały, które mogą zostać objęte przez dotychczasowych wspólników lub nowych inwestorów. W takiej sytuacji wspólnicy mogą wnosić wkłady pieniężne lub niepieniężne (aporty) w zamian za nowe udziały.
Podwyższenie wartości nominalnej istniejących udziałów – istniejące udziały mogą zostać podwyższone poprzez wniesienie dodatkowych wkładów. Ta forma podwyższenia kapitału zakładowego jest rzadziej stosowana.
W praktyce prawnej emisja nowych udziałów jest bardziej popularną formą podwyższenia kapitału zakładowego, ponieważ umożliwia spółce pozyskanie nowych inwestorów, a także zwiększenie zaangażowania kapitałowego dotychczasowych wspólników.
Procedura podwyższenia kapitału zakładowego
Podwyższenie kapitału zakładowego wymaga przeprowadzenia formalnej procedury korporacyjnej, która obejmuje kilka istotnych kroków:
Podjęcie uchwały przez zgromadzenie wspólników – pierwszym krokiem w procesie podwyższenia kapitału zakładowego jest podjęcie uchwały przez zgromadzenie wspólników. Uchwała ta powinna określać wysokość podwyższenia kapitału, sposób jego podwyższenia (emisja nowych udziałów lub podwyższenie wartości nominalnej istniejących udziałów), termin wniesienia wkładów oraz inne warunki związane z podwyższeniem kapitału.
Zmiana umowy spółki – Podwyższenie kapitału zakładowego wymaga zazwyczaj zmiany umowy spółki. Zmiana ta musi być zgłoszona do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS), co wymaga złożenia odpowiedniego wniosku wraz z załącznikami, takimi jak tekst jednolity umowy spółki, protokół z zgromadzenia wspólników oraz oświadczenia o wniesieniu wkładów.
Wniesienie wkładów – Po podjęciu uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego wspólnicy lub nowi inwestorzy muszą wnieść wkłady, które mogą być pieniężne lub niepieniężne. Wkłady te muszą zostać wniesione przed złożeniem wniosku o rejestrację podwyższenia kapitału w KRS.
Rejestracja podwyższenia kapitału w KRS – Ostatnim krokiem w procesie podwyższenia kapitału zakładowego jest złożenie wniosku o jego rejestrację w KRS. Rejestracja podwyższenia kapitału zakładowego ma charakter konstytutywny, co oznacza, że podwyższenie kapitału staje się skuteczne dopiero z chwilą jego wpisania do rejestru.
Podwyższenie kapitału zakładowego wiąże się również z większymi kosztami. Oprócz obowiązku zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych w wysokości 0,5% od wartości podwyższenia kapitału zakładowego, spółka/wspólnicy będą musieli ponieść również koszty notarialne oraz opłaty sądowej od wniosku do KRS.
W mojej praktyce podkreślam, jak ważne jest, aby procedura podwyższenia kapitału zakładowego była przeprowadzona zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa oraz postanowieniami umowy spółki. Niewłaściwe przeprowadzenie tej procedury może skutkować odmową rejestracji podwyższenia przez sąd rejestrowy, co może poważnie utrudnić działalność spółki.
Podwyższenie kapitału z agio
Podwyższenie kapitału zakładowego wraz z kapitałem zapasowym z wykorzystaniem agio polega na tym, że zamiast pokrywać nowe udziały wkładem o odpowiadającej im wartości, wspólnik lub inwestor decyduje się na objęcie udziałów po cenie wyższej niż nominalna.
Przykład: Spółka X posiada udziały o wartości nominalnej 50 zł każdy. Zgromadzenie Wspólników spółki decyduje się podwyższyć kapitał zakładowy poprzez emisję 100 nowych udziałów o wartości 50 zł. Jednakże obejmujący udziały inwestor zobowiązuje się wnieść 1000 zł na każdy udział. Nadwyżka ponad wartość nominalną udziału (agio) wynosi w tym wypadku 950 na każdy udział. Oznacza to, że spółka zamiast 5000 zł otrzyma 100.000 zł, przy czym 99.500 zł stanowić będzie nadwyżka księgowana na kapitale zapasowym.
Zaletą tego typu rozwiązania jest optymalizacja opodatkowania. Podatek PCC w wysokości 0,5% płacimy jedynie od podwyższenia kapitału zakładowego (w powyższym przykładzie o kwotę 5000 zł), a nie od całości kapitalizacji przedsiębiorstwa.
Oferta kancelarii
Wybór co do tego jak dokapitalizować spółkę z o.o. może stanowić dla Ciebie wyzwanie. Niektóre ze sposobów finansowania spółki wymagają zmian w umowie spółki, inne przygotowania dokumentacji korporacyjnej. Możesz powierzyć przeprowadzenie procesu kapitalizacji spółki mojej kancelarii. W toku całej procedury ja i moi współpracownicy zadbamy o zgodność z prawem całej transakcji. Jeżeli interesuje Cię moja pomoc możesz skontaktować się ze mną poprzez formularz kontaktowy lub telefonicznie pod numerem telefonu 512 020 518.
Podsumowanie: Jak dokapitalizować spółkę z o.o.?
Dokapitalizowanie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.) jest kluczowym procesem umożliwiającym jej rozwój, realizację nowych projektów czy poprawę płynności finansowej. Istnieje kilka metod zwiększenia kapitału spółki, z których każda ma swoje specyficzne cechy, procedury oraz konsekwencje prawne i podatkowe.
- Pożyczka od wspólnika
Udzielenie pożyczki przez wspólnika to jedna z najprostszych form wsparcia finansowego spółki. Transakcja ta jest zwolniona z podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC), co czyni ją atrakcyjną pod względem kosztów. Należy jednak pamiętać o konieczności sporządzenia odpowiedniej dokumentacji oraz ustalenia warunków pożyczki zgodnych z rynkowymi standardami, aby uniknąć potencjalnych problemów prawnych.
- Dopłaty do kapitału
Dopłaty to dodatkowe świadczenia pieniężne wnoszone przez wspólników na rzecz spółki, które mają na celu jej dokapitalizowanie. Wprowadzenie dopłat wymaga odpowiednich zapisów w umowie spółki oraz podjęcia uchwały przez zgromadzenie wspólników. Dopłaty mają charakter zwrotny, co oznacza, że mogą zostać zwrócone wspólnikom w przyszłości, pod warunkiem spełnienia określonych warunków.
- Podwyższenie kapitału zakładowego
Podwyższenie kapitału zakładowego polega na emisji nowych udziałów lub zwiększeniu wartości nominalnej istniejących. Proces ten jest bardziej skomplikowany, gdyż wymaga zmiany umowy spółki, podjęcia stosownych uchwał oraz wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS). Podwyższenie kapitału zakładowego może wzmocnić wiarygodność spółki w oczach kontrahentów i instytucji finansowych.
- Podwyższenie kapitału z agio
Agio to nadwyżka wartości emisyjnej udziałów nad ich wartością nominalną. Wniesienie wkładów z agio pozwala na zwiększenie kapitału zapasowego spółki bez konieczności podwyższania kapitału zakładowego. Takie rozwiązanie może być korzystne z perspektywy podatkowej, jednak jego zastosowanie wymaga dokładnej analizy i odpowiedniego przygotowania dokumentacji.
Wybór odpowiedniej metody dokapitalizowania spółki z o.o. zależy od indywidualnych potrzeb przedsiębiorstwa, sytuacji finansowej oraz planów rozwojowych. Przed podjęciem decyzji warto skonsultować się z prawnikiem lub doradcą podatkowym, aby wybrać najkorzystniejsze rozwiązanie i uniknąć potencjalnych komplikacji prawnych czy podatkowych.
