Kwestia jaką jest prokura samoistna i reprezentacja spółki z o.o. wpisuje się w szereg pytań jakie mają uczestnicy obrotu gospodarczego w sytuacji gdy dochodzi do podpisywania umowy przez prokurenta samoistnego spółki. Częstą kwestią jest też problem reprezentacji spółki przez prokurenta w sytuacji gdy umowa spółki przewiduje uregulowanie w myśl którego spółka posiadająca zarząd wieloosobowy powinna być reprezentowana przez dwóch członków zarządu łącznie lub jednego członka działającego łącznie z prokurentem. Postaram się odpowiedzieć w tym wpisie na różnorodne pytania zaczynające się od frazy: „czy prokurent samoistny może reprezentować spółkę (…)?”, które często zadawane są w kontekście uprawnień prokurenta do reprezentacji spółki.
Jeżeli szukasz wzoru dokumentu ustanowienia prokury znajdziesz go w produkcie prokura samoistna wzór w moim blogowym sklepie.
Prokura samoistna – co to znaczy?
Prokura, zgodnie z przepisem art. 109[1] Kodeksu cywilnego jest rodzajem stałego pełnomocnictwa udzielonym przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej albo do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, które obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.
Jak ustanowić prokurę samoistną?
Aby ustanowić prokurę samoistną wymagana jest zgoda wszystkich członków zarządu wyrażona w formie uchwały. Uchwała ta powinna znaleźć konkretyzację w postaci oświadczenia wystawionego prokurentowi. Na powołanie prokurenta wymagana jest zgoda takiej osoby. Dane prokurenta należy zgłosić do Krajowego Rejestru Sądowego.
Jeżeli szukasz wzoru dokumentu ustanowienia prokury znajdziesz go w produkcie pakiet dokumentów dla spółki z o.o. w moim blogowym sklepie.
Prokura samoistna a reprezentacja
Prokurent samoistny może reprezentować spółkę i zaciągać w jej imieniu zobowiązania niezależnie od ograniczeń zawartych w umowie spółki. Nawet więc w przypadku, gdy w umowie spółki zawarta jest reprezentacja łączna spółki przez członków zarządu to prokura samoistna daje prokurentowi możliwość samodzielnej reprezentacji spółki. Wynika to stąd, że kodeks spółek handlowych stanowi, iż przepisy dotyczące reprezentacji przez zarząd nie modyfikują przepisów dotyczących reprezentacji przez prokurenta zawartych w kodeksie cywilnym. Wobec powyższego prokura samoistna daje szerokie prawo do reprezentacji spółki. Warto zauważyć, że nie jest to jednak prawo nieograniczone.
Prokura samoistna – ograniczenia
Warunkiem dopuszczenia reprezentacji przez prokurenta samoistnego jest wymóg istnienia związku czynności podejmowanej przez prokurenta z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Zwrot ten, w świetle przeważającego w nauce i orzecznictwie poglądu, należy rozumieć w taki sposób, iż czynność musi mieć związek z prowadzeniem jakiegokolwiek przedsiębiorstwa (niekoniecznie przedsiębiorstwa mocodawcy). Zatem każda czynność pozostająca w związku z prowadzeniem jakiegokolwiek (rozumianego abstrakcyjnie) przedsiębiorstwa pozostaje objęta umocowaniem prokurenta. Takie brzmienie powołanego wyżej przepisu powoduje jednak, że prokurent z mocy ustawy nie posiada kompetencji do dokonywania w imieniu mocodawcy takich czynności prawnych, które nie dotyczą sfery polegającej na prowadzeniu przedsiębiorstwa (nie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa). Prokura samoistna daje więc tylko takie uprawnienia, które wiążą się z czynnościami związanymi z prowadzeniem przedsiębiorstwa.
Jak wynika z przepisu art. 109[3] kc do zbycia przedsiębiorstwa, do dokonania czynności prawnej, na podstawie której następuje oddanie go do czasowego korzystania, oraz do zbywania i obciążania nieruchomości jest wymagane pełnomocnictwo do poszczególnej czynności. Oznacza to, że prokurent nie może sprzedać całego przedsiębiorstwa spółki, nie może go także wydzierżawić, ustanowić na nim prawa użytkowania, oddawać na podstawie innych stosunków prawnych do odpłatnego korzystania. Nie może także sprzedać, ani obciążyć nieruchomości np. hipoteką, służebnością, czy użytkowaniem.
Czy prokurent samoistny może reprezentować spółkę przy transakcji zakupu nieruchomości?
Tak, prokurent samoistny może zakupić nieruchomość dla spółki, ponieważ ograniczenie prokury samoistnej dotyczy tylko zbywania nieruchomości.
Czy prokurent samoistny może podpisać umowę najmu nieruchomości należącej do spółki?
Prawnicy spierają się co do tego, czy prokurent ma takie prawo, czy też nie. Wszystko rozbija się o przepis art. 109[3] kc i pojęcie „obciążania nieruchomości”, które jedni prawnicy interpretują jako ustanowienie ograniczonego prawa rzeczowego (tj. hipoteki, służebności, czy użytkowania), inni zaś jako każde obciążenie nieruchomości, także dzierżawą czy najmem. Ponieważ istnieje co do tego spór, najlepiej przyjąć, że do takiej czynności prokurent musi wylegitymować się pełnomocnictwem szczególnym.
Czy prokurent może reprezentować spółkę na zgromadzeniu wspólników?
Tak, prokurent może reprezentować spółkę na zgromadzeniu wspólników innej spółki, zwykle jest to bowiem czynność związana z przedmiotem prokury – tj. prowadzeniem przedsiębiorstwa czy to spółki wykonującej uprawnienia na zgromadzeniu wspólników, czy to z przedsiębiorstwem spółki zależnej.
Czy prokurent samoistny może reprezentować spółkę z o.o. w KRS?
Dla skuteczności czynności podejmowanych w postępowaniu rejestrowym za spółkę prokurent nie może powoływać się na upoważnienie ustawowe, lecz powinien legitymować się dodatkowym pełnomocnictwem procesowym, np. do występowania w konkretnej sprawie lub pełnomocnictwem rodzajowym, uprawniającym do występowania w określonego jego rodzaju sprawach. Tak orzekł Sąd Okręgowy w Szczecinie w sprawie VIII Gz 111/14, postanowieniem z dn. 4 lipca 2014 roku.
Prokura samoistna a brak zarządu
Prokura samoistna jest jedynie pełnomocnictwem do wykonywania czynności prawnych w imieniu spółki, natomiast nie upoważnia ona, w braku innego upoważnienia (pełnomocnictwa, umowy zlecenia, kontraktu menedżerskiego) do prowadzenia spraw spółki. Aby spółka mogła funkcjonować w zakresie czynności zwykłego zarządu bez prokurenta, musi on posiadać dodatkowe umocowanie. Nie oznacza to jednak, że zawarte przez niego w zakresie prowadzenia przedsiębiorstwa spółki umowy będą nieważne, tak działający prokurent naraża jednak się na odpowiedzialność cywilną, a potencjalnie także karną związaną z takimi działaniami, o ile nie posiada on dodatkowych umocowań udzielonych przez zarząd.
Jeżeli szukasz wzoru dokumentu rezygnacji z prokury znajdziesz go także w produkcie pakiet dokumentów dla spółki z o.o. w moim blogowym sklepie.
33 comments on “Prokura samoistna a reprezentacja spółki”
O, dziękuję za dokładne rozpoznanie tematu:)
Uważam, że warto by raczej wspomnieć, że prokurent nie może zbywać lub obciążać nieruchomości, co ma miejsce dużo częściej niż zbywanie i obciążanie przedsiębiorstwa 🙂
O fakt, przeoczenie – byłem pewny, że o tym napisałem 🙂
Już edytuję.
Swoją drogą z ciekawości zapytam, Błażeju, jak tam w Twoim macierzystym sądzie rejestrowym przyjmują koncepcję prokury łącznej nieprawidłowej? Bo pomimo orzeczenia SN w tej kwestii istnieje spory regionalizm i niektóre sądy ją rejestrują a inne nie.
@Paweł: sądzę, że bardziej niż regionalizmy ma znaczenie tutaj to na jakiego referendarza/sędziego trafisz 🙂 W Sądzie Rejonowym Katowice – Wschód raczej nie ma z tym jednak problemów.
Co do drugiego z moich „macierzystych” sądów rejestrowych (SR Gliwice) to też widziałem chyba jakąś spółkę z tego typu prokurą zarejestrowaną u nich, ale to jest w ogóle dosyć specyficzny sąd, więc tam bym bardziej stawiał na to, że taka opcja nie przejdzie.
Co mam na myśli pisząc specyficzny… 🙂 Opowiem o tym w jednym z kolejnych wpisów.
A i dla mniej zorientowanych – prokura łączna nieprawidłowa to taki rodzaj prokury, w którym prokurent może składać oświadczenia woli tylko łącznie z inną osobą, która nie jest jednak drugim prokurentem „łącznym” (co do zasady tą osobą jest członek zarządu, ale widziałem już też takie zarejestrowane spółki gdzie taka łączna prokura dotyczyła współdziałania z pełnomocnikiem).
To nie jest tak do końca.
Jeśli weksel (zobowiązanie wekslowe) podpisze członek zarządu (jeden lub kilku w zależności od reprezentacji) to jest on wystawiony przez spółkę (niezależnie od tego czy w umowie spółki jest nieograniczona możliwość czy muszą mieć zgodę np, ZW).
Ale jeśli weksel podpisze prokurent reprezentujący spółkę a z treści prokury wynika, że prokurent może np. podpisać weksel wyłącznie do jakiejś kwoty a prokurent tą kwotę przekroczył, to w konsekwencji weksel jest podpisany nie przez spółke tylko przez osobe fizyczna.
Roznica jest kolosalna bo w przypadku podpsisania przez przekraczajacego swe uprawnienia prokurenta, wierzyciel moze zostac na lodzie, jesli ten prokurent jest biedny.
Tak wiec bez umowy spolki lub uchwal dotyczcych prokury, dla bezpieczenstwa wierzyciela weksel powinien podpisac wylacznie zarzad
@… Skąd taki pomysł? Z art. 8 prawa wekslowego? Jeżeli tak, to problem rzeczywiście może istnieć, ale w mojej, jak przyznam – wstępnej, ocenie nie ma tutaj on zastosowania, a to z uwagi na: przepisy KC które uniemożliwiają ograniczenie prokury ze skutkiem wobec osób trzecich, zasadę domniemania prawdziwości wpisów w KRS i ochronę drugiej, a także każdej następnej strony (potencjalnych nabywców weksla) czynności prawnej.
Nie widzę tutaj podstaw, aby różnicować pozycję prokurenta samoistnego czy też członka zarządu, ograniczonego umową spółki. I tu i tu stosunek prawny wewnętrzny ich ogranicza, ale w stosunku zewnętrznym ich reprezentacja jest nieograniczona.
Art. 8 pw., podobnie jak wiele innych przepisów tej Ustawy, rozpatrywałbym z punktu widzenia ochrony interesów posiadacza weksla. Zatem nawet jeśli prokurent podpisze weksel z przekroczeniem swojego umocowania, ale na zewnątrz będzie rodziło to skuteczne zobowiązanie wekslowe spółki, to nie widzę podstaw do zastosowania tutaj art. 8. Z punktu widzenia remitenta (tudzież innego posiadacza weksla) ograniczenie prokury wobec nich, o czym pisał Błażej, jest nieskuteczne.
Pytanie trochę z innej beczki.
Jestem prokurentem (samoistym) spółki z o.o. Udałem się ostatnio do ZUS w celu uzyskaniu zaświadczenia o nie zaleganie z opłatami składek. Pani w okienku szybko wyszukała w ems wydruk KRS reprezentowanej przeze mnie firmy.
W KRS w dziale 2, rubryka 1 jest napisane, że :
„DO SKŁADANIA OŚWIADCZEŃ WOLI I PODPISYWANIA W IMIENIU SPÓŁKI UPRAWNIONY JEST W
PRZYPADKU GDY ZARZĄD JEST JEDNOOSOBOWY – PREZES ZARZĄDU DZIAŁAJĄCY SAMODZIELNIE,
A GDY ZARZĄD JEST WIELOOSOBOWY – KAŻDY CZŁONEK ZARZĄDU DZIAŁAJĄCY SAMODZIELNIE.”
na nic moje tłumaczenia, że w tym samym dziale w rubryce 3 widnieje jako prokurent samoisty. Na nic moje bardzo grzeczne tłumaczenia, że to taki specjalny rodzaj pełnomocnictwa i że mogę reprezentować spółkę w takich sytuacjach. Straciłem prawie godzinę na rozmowach z urzędnikami i kierowniczką. Odesłano mnie z kwitkiem i nakazano, że na wniosku musi być pieczęć i podpis kogoś z zarządu, a ja mogę ten wniosek najwyżej złożyć i odebrać.
Kto miał racje ? Jak sobie radzić w takich sytuacjach na przyszłość ?
Panie Jakubie, to Pan miał rację, w takich sytuacjach najlepiej rozmawiać z przełożonym.
a czy wg Pana taki prokurent reprezentujący spółkę zoo, może być jednocześnie poręczycielem takiego weksla?
czy wymagana jest uchwała z art. 15 KSH? skoro to nie spółka poręcza za prokurenta, tylko na odwrót?
czy taka czynność poręczenia przez prokurenta jako osoby fizycznej za spółkę jest czynnością „z samym sobą” zakazaną z art. 108 KC, czy też wg Pana wyłączona jest możliwość naruszenia interesów mocodawcy w takiej sytuacji, skoro za mocodawcę ktoś poręcza?
pozdrawiam
Może być poręczycielem takiego weksla. Nie wymaga się uchwały, przy czym dla spółki, z tytułu poręczenia przez prokurenta, może powstać przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń, o ile poręczenie jest nieodpłatne.
Witam,
A jak wpisać w formularzu KRS – WL „rodzaj prokury” jeśli prokurent może działać tylko łącznie z trzema członkami zarządu?
Prokura łączna z trzema członkami zarządu.
Witam,
Jak się kształtuje odpowiedzialność członka zarządu za zobowiązanie zaciągnięte przez prokurenta samoistnego, jeżeli w umowie spółki wskazano reprezentację łączną.(członek zarządu łącznie z prokurentem) Czy w takim przypadku prokurent samoistny odpowiada za zobowiązanie zgodnie z kc , czy odpowiedzialność ponosi członek zarządu zgodnie z 299 ksh?
W takim przypadku, ponieważ przepisy KSH nie ograniczają prokury odpowiedzialność za zobowiązania spółki na podstawie art. 299 ksh ponosi członek zarządu.
Dziękuje za odpowiedź. W takim razie czy są jakieś zobowiązania za które odpowiada prokurent np. zobowiązania podatkowe. I jeszcze jedna kwestia rozumiem, ze członek zarządu odpowiada za zobowiązanie powstałe podczas jego kadencji, w związku z tym kto odpowiada za kredyt wzięty podczas trwania kadencji członka zarządu i niespłacany przez spółkę po rezygnacji członka zarządu. Czy w takim przypadku były członek zarządu może bronić się twierdzeniem, iż wniosek o upadłość nie został zgłoszony w terminie bez jego winy?
Pani Kasiu, jeżeli w chwili gdy zobowiązanie powstało , brak było przesłanek do ogłoszenia upadłości (istnienie niespłacanych wymagalnych zobowiązań pieniężnych) to można skutecznie bronić się takim zarzutem, że nie było podstaw do ogłoszenia upadłości.
Polecam kontakt z panią Klaudią Jakubiec: http://www.odpowiedzialnoscprezesa.pl
Dziękuję.
Witam serdecznie,
czy na Zgromadzeniu Wspólników Spółki, której wspólnikami są spółka a i spółka b, jedna osoba będąca: prokurentem samoistnym spółki a a zarazem członkiem zarządu spółki b narusza art. 108 kc?
Nie narusza to art. 108 k.c. z co najmniej kilku powodów, a najważniejszy to taki, że uchwały nie są czynnościami prawnymi, o których mowa w art. 108 k.c. Przy czym nie można wykluczyć, że takie uchwały mogą być uchylone/stwierdzona ich nieważność z innych powodów, zależnie oczywiście od ich treści.
Witam.
Mam pytanie odnosnie prokury samoistnej spolki z o.o. Mianowicie czy prokurent samoistny moze wypowiedziec umowe i jak ma sie to do zarzadu?
Dziekuje za odpowiedz
Wyjaśnienie tej kwestii znajduje się po części we wpisach na blogu dot. prokurenta. Prokurent ma prawo do reprezentacji spółki, zarząd natomiast nie tylko prawo do reprezentacji, ale także prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki. Prokurent wypowiadając umowę (zgodnie ze swoim umocowaniem) musi działać (przynajmniej teoretycznie) w zgodzie z ustaleniami zarządu w tej kwestii. Jeżeli się różnią to prokurent może ponosić odpowiedzialność wobec spółki… to jednak kwestia zbyt rozbudowana na komentarz w blogu.
Witam.
Proszę o pomoc w rozwiązaniu kwestii reprezentacji spółki z o.o. komandytowej. A mianowicie, czy przy zapisie w KRS, że spółkę z o.o. komandytową reprezentuje zarząd komplementariusza zgodnie z zasadami jego reprezentacji (gdzie jedynam komplementariuszem jest sp z o.o.), to czy w takim przypadku prokurent tego komplementariusza, tj spółki z .o.o., może reprezentować sp. komandytową? Nie ma co prawda zakazu reprezentowania przez niego tej spółki, ale czy aby ją mógł reprezentować zapis w KRS nie powinien brzmieć,że sp. z o.o. komandytową reprezentuje komplementariusz zgodnie z zasadami jego reprezentacji (a nie tylko jego zarząd)?
Dziękuję za odpowiedź.
Podpowiem, że w zakresie reprezentacji wpisy nie mają charakteru wiążącego, choć warto byłoby zadbać o to aby wpisać także takiego prokurenta albo wprost powołać go jako prokurenta sp. k.
Panie Mecenasie czy da się zrezygnować z prokury bez zarządu w spółce z o.o.? Czy trzeba powołać pełnomocnika przez prokurenta do złożenia takiego oświadczenia?
Kwestia szeroko opisywana w piśmiennictwie w kontekście pełnomocnictwa jako takiego – zależy od tego czy czynność tą uznajemy za dwustronną, czy jednostronną. Dużo by pisać
Panie Mecenasie czy dopuszczalne jest by umowę w imieniu spółki podpisał prokurent wraz z pełnomocnikiem ustanowionym przez dwóch prokurentów ? Oczywiście przy założeniu reguł reprezentacji łącznej oraz prokury łącznej.
A do czego temu pełnomocnikowi powołanemu przez dwóch prokurentów potrzebny byłby jeszcze prokurent? 🙂
Dosyć złożona sytuacja.
Dzień dobry Panie Mecenasie,
naszło mnie takie z pozoru banalne pytanie, którego nie udało mi się rozstrzygnąć ani w głowie ani za pomocą google.
Załóżmy, że spółka zoo chce zmienić adres (bez zmiany siedziby). KRS wymaga do tego uchwały zarządu. Czy taką uchwałę może podpisać tylko prokurent samoistny?
1) KRS nie zawsze wymaga tego typu uchwały
2) Prawo podejmowania uchwał zarządu przez jego członków nie może być imho cedowane na pełnomocników – prokurent samoistny to pełnomocnik spółki, nie zarządu.
Witam!
Nie wiedziałam gdzie napisać więc piszę tu. Jest spółka z oo, właścicieli – to są 3 osoby z Ukrainy, 2 z nich to prezes i czlonek zarządu, na stale mieszkają w Ukrainie. Trzecia osoba mieszka w Polsce (ta osoba była wcześniej członkiem zarządu). Zlożyli wniosek do KRS o zmianie zarządu (zamienili jedną osobę na drugą jako członka zarządu) i zawieszeniu działalności. Czy może istnieć taka zawieszona spółka bez prokurenta?
Dziękuję z góry za odpowiedż!