Darowizna udziałów w spółce z o.o. – forma darowizny, objaśnienie, podatek, aktualne informacje (2024)

Spółka z o.o.
Darowizna udziałów w spółce z o.o. – forma darowizny, objaśnienie, podatek, aktualne informacje (2024)

Błażej Sarzalski

Radca prawny, od 2011 roku wpisany na listę radców prawnych w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Katowicach pod numerem KT-2946, członek rady nadorczej oraz prezes zarządu spółki z o.o. Doradza w zakresie prawa spółek, tworzenia i przekształceń spółek handlowych oraz ich funkcjonowania.

Przekazanie darowizny udziałów w spółce z o.o.

Darowizna udziałów w spółce z o.o. stanowi popularny sposób przekazania udziałów członkom rodziny dotychczasowego wspólnika. Za pomocą darowizny udziałów możemy w prosty sposób doprowadzić do przekazania działalności swoim dzieciom. Umowa darowizny udziałów w spółce z o.o. będzie preferowanym sposobem dla tego typu zbycia udziałów w spółce z o.o. ze względu na brak podatku dochodowego, zwolnienie od podatku od spadków i darowizn oraz wyłączenie z podatku od czynności cywilnoprawnych. W jaki sposób dokonać darowizny udziałów w spółce z o.o.? W jakiej formie należy zawrzeć taką umowę i jakich innych formalności dopełnić w związku z nieodpłatnym przekazaniem udziałów w spółce z o.o.? O tym napiszę w dzisiejszym wpisie.

Jak nieodpłatnie przekazać udziały w spółce z o.o.?

Nieodpłatnie przekazać udziały w spółce na rzecz osoby trzeciej można na podstawie umowy darowizny udziałów w spółce z o.o.. Darowizna udziałów w spółce z o.o. jest aktualnie jedynym sposobem nieodpłatnego przekazania udziałów w spółce z o.o. na rzecz osoby trzeciej. Choć sama czynność wydaje się dosyć prosta to dla jej prawidłowego wdrożenia należy pamiętać o kilku kwestiach, które determinują czy darowizna udziałów będzie skuteczna i zgodna z prawem.

Czym jest darowizna udziałów w spółce z o.o.?

Darowizna udziałów w spółce z o.o. jest umową między darczyńcą, a obdarowanym, której przedmiotem jest nieodpłatne przekazanie udziałów w spółce z o.o. z darczyńcy na obdarowanego. Umowa sprzedaży udziałów w spółce z o.o. tym różni się od darowizny udziałów, że jest umową odpłatną. To co je łączy to fakt, że obie umowy są formami przeniesienia udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, obie też muszą zachować odpowiednią formę.

Darowizna udziałów a umowa spółki z o.o. – wymóg uzyskania zgody spółki

Aby sprawdzić czy darowizna udziałów w spółce może być skutecznie przeprowadzona w pierwszej kolejności musimy zwrócić uwagę na umowę spółki z o.o. Zgodnie z przepisem art. 182 ksh zbycie udziałów, w tym zbycie udziałów w formie darowizny może być uzależnione od zgody spółki. Przepis art. 182 kodeksu spółek handlowych wprost stanowi, że zbycie udziału umowa spółki może uzależnić od zgody spółki albo w inny sposób ograniczyć. Zanim dokonamy więc darowizny udziałów sięgnijmy do umowy spółki i sprawdźmy, czy nie ogranicza ona możliwości zawarcia umowy darowizny udziałów.

Ograniczenie zbywania udziałów może przybrać różne formy. Najpopularniejszą jest uzależnienie możliwości zbycia udziałów od zgody spółki. Trzeba pamiętać jednak, że jeżeli umowa ogranicza sprzedaż udziałów w spółce z o.o. to niekoniecznie oznacza to, że ogranicza także potencjalne darowizny. W razie wątpliwości zawsze możecie skonsultować tego typu sprawę z prawnikiem.

Darowizna udziałów w spółce z o.o. posiadającej nieruchomość rolną

Warto pamiętać, że w niektórych przypadkach darowizna udziałów w spółce z o.o. może podlegać pewnym ograniczeniom wynikającym z przepisów prawa. Szczególny przypadek stanowią przepisy o kształtowaniu ustroju rolnego. Przepis art. 3a ust. 1 ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego stanowi, że Krajowemu Ośrodkowi Wsparcia Rolnictwa (KOWR) działającemu na rzecz Skarbu Państwa przysługuje prawo pierwokupu udziałów i akcji w spółce kapitałowej w rozumieniu Kodeksu spółek handlowych, która jest właścicielem lub użytkownikiem wieczystym nieruchomości rolnej o powierzchni co najmniej 5 ha albo nieruchomości rolnych o łącznej powierzchni co najmniej 5 ha. Na szczęście w najczęstszym przypadku stosowania umowy darowizny udziałów – tj. umowy między osobami bliskimi ustawa przewiduje wyjątki, w których KOWR nie może złożyć takiego oświadczenia. Dotyczy to na przykład przeniesienia udziałów na rzecz osób bliskich, takich jak małżonkowie, zstępni, wstępni, rodzeństwo, dzieci rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, pasierbowie oraz osoby przysposabiające i przysposobione.

W jakiej formie zawrzeć umowę darowizny udziałów w spółce z o.o.?

Umowę darowizny udziałów w spółce z o.o. należy zawrzeć w formie pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym. Chociaż teoretycznie darowizna wymaga dla swojej skuteczności aktu notarialnego to Kodeks cywilny przewiduje wyjątek polegający na tym, że forma aktu notarialnego nie jest wymagana, jeżeli darowizna została wykonana. Dlatego właśnie powszechnie przyjmuje się, że forma darowizny udziałów wystarczająca dla zgodnego z prawem przekazania udziałów to forma pisemna z podpisami notarialnie poświadczonymi. Dla bezpieczeństwa w umowach darowizny wskazuje się, że wspólnicy z dniem podpisania uznają taką umowę za wykonaną.

Forma aktu notarialnego oraz forma pisemna z podpisem notarialnie poświadczonym to dwie różne formy. W pierwszym przypadku całość umowy sporządza notariusz i całość umowy jest aktem notarialnym. W drugim przypadku umowę darowizny udziałów sporządzają zwykle zainteresowane strony, a rolą notariusza jest jedynie poświadczenie prawdziwości podpisów pod umową darowizny. Ważnym elementem takiej umowy jest odpowiednia klauzula dotycząca uznania takiej umowy za wykonaną.

Darowizna udziałów w spółce z o.o. – kiedy rekomenduję akt notarialny?

W praktyce znacząca większość umów darowizny udziałów w spółce z o.o. zawierana jest w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Nie spotkałem się jeszcze nigdy z kwestionowaniem przez sąd tego typu rozwiązania. Forma aktu notarialnego dla darowizny udziałów bywa rekomendowana przez notariuszy. Powołują się oni na to, że zawarcie umowy darowizny udziałów w spółce z o.o. w formie aktu notarialnego jest bezpieczniejsze dla stron, co może mieć znaczenie przy dużych transakcjach.

Ja jednak nie rekomenduję nigdy aktu notarialnego dla takiej czynności. Wynika to z tego, że rekomendowanie aktu notarialnego w takiej sytuacji jest narażaniem wspólników spółek na niepotrzebne koszty. Przy dużej wartości udziałów taksa notarialna od umowy darowizny może wynosić kilka-kilkadziesiąt tysięcy złotych. Notarialne poświadczenie podpisów pod tego typu umową nie będzie nigdy droższe niż 300 złotych.

Czy możliwa jest darowizna udziałów przez S24?

Ze względu na wymóg formy pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi darowizna udziałów w spółce z o.o. przez S24 nie jest możliwa. Możliwe jest natomiast zgłoszenie zmian udziałowców przez system PRS.

Co po zawarciu umowy darowizny udziałów w spółce z o.o.?

Po zawarciu umowy darowizny udziałów w spółce z o.o. konieczne będzie dopełnienie szeregu formalności, z których trzy najważniejsze to: zawiadomienie spółki, zgłoszenie zmian do KRS oraz uzupełnienie księgi udziałów.

Zawiadomienie spółki

Po zawarciu umowy darowizny udziałów w spółce z o.o. zainteresowane osoby powinny zawiadomić spółkę o przejściu udziałów na nowego wspólnika. Zawarcie umowy darowizny udziałów, do momentu skutecznego zawiadomienia spółki, wywołuje skutki jedynie między stronami tej umowy. Zawiadomienie może przekazać zarówno darczyńca, jak i obdarowany, a umowa darowizny udziałów w spółce z o.o. zwykle precyzuje, która ze stron zobowiązana jest dokonać takiego zawiadomienia.  Należy w nim wskazać strony umowy i ilość nabytych udziałów. Do zawiadomienia należy doręczyć także dowód zawarcia umowy. Choć najczęściej będzie to dodatkowy egzemplarz umowy (z podpisem notarialnie poświadczonym) to może być to także kopia takiej umowy poświadczona za zgodność przez strony lub przez notariusza. Z chwilą zawiadomienia o fakcie zbycia przejście udziałów staje się skuteczne wobec spółki (art. 187 K.s.h.).

Księga udziałów i KRS

Po uzyskaniu informacji o przejściu udziałów na obdarowanego w wyniku zawartej umowy darowizny zarząd spółki z o.o. zobowiązany będzie do zgłoszenia zmian w składzie udziałowców do KRS oraz Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych, a także do zaktualizowania księgi udziałów w spółce. Ważne także jest dopełnienie obowiązków podatkowych związanych z dokonaną darowizną udziałów.

Darowizna udziałów w spółce z o.o. – jaki podatek?

Darowizna udziałów w spółce z o.o. co do zasady podlega podatkowi od spadków i darowizn. Należy jednak pamiętać, że większość darowizn między najbliższymi krewnymi jest, pod pewnymi warunkami, zwolniona od podatku. Darowizna udziałów w spółce z o.o. nie podlega podatkowi PCC. W przypadku osób niespokrewnionych podatek należy wyliczać według skali podanej w ustawie o podatku od spadków i darowizn oraz stopnia pokrewieństwa darczyńcy i obdarowanego.

Obowiązująca w 2024 roku nowelizacja ustawy o podatku od spadków i darowizn podniosła od 1 lipca 2023 roku w sposób znaczny kwoty wolne w zakresie podatku od darowizn. Darowizna pomiędzy osobami niespokrewnionymi (tzw. III grupa podatkowa) udziałów do wartości 5733 zł będzie wolna od podatku. W przypadku II grupy podatkowej limit ten wynosi aż 27.090 zł (do grupy tej zaliczamy zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych). Ponieważ podatek ten między niespokrewnionymi stronami umowy darowizny bywa dosyć wysoki to dla darowizn udziałów o wartości wyższej niż kilka tysięcy złotych w praktyce dominują wyłącznie darowizny na rzecz najbliższej rodziny.

Darowizna udziałów w spółce z o.o. bez podatku – formularz SDZ-2

Darowizna dokonana między najbliższą rodziną, to jest obejmująca nabycie udziałów przez małżonka, zstępnych (tj. np. dzieci i wnuki), wstępnych (rodziców, dziadków), pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę jest zwolniona od podatku na podstawie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn pod warunkiem zgłoszenia darowizny do urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od jej dokonania. Właściwym dla dokonania zgłoszenia jest formularz SDZ-2.

Zgłoszenie darowizny udziałów przez osoby niespokrewnione – formularz SDZ-3

Osoby niespokrewnione ze sobą także zobowiązane są do zgłoszenia darowizny udziałów do urzędu skarbowego w terminie jednego miesiąca na formularzu SD-3. Osoby takie zobowiązane są do samodzielnego obliczenia oraz wpłacenia podatku od darowizny zgodnie z obowiązującymi stawkami.

Wzór umowy darowizny udziałów w spółce

Dobry wzór umowy darowizny udziałów w spółce z o.o. powinien zawierać przede wszystkim konkretne oznaczenie darowanych udziałów. Dobrą praktyką jest także złożenie przez darczyńcę szeregu oświadczeń dotyczących statusu prawnego udziałów oraz statusu samej spółki. Przykładowo dla zabezpieczenia obdarowanego darczyńca może oświadczyć, że nie toczą się wobec niego postępowania egzekucyjne, albo inne postępowania mogące mieć wpływ na skuteczność takiej umowy.

W moim blogowym sklepie możesz kupić produkt: wzór umowy darowizny udziałów

Wzór zawiera wszystkie niezbędne elementy dobrej umowy darowizny udziałów w spółce z o.o.

Jeżeli potrzebujesz natomiast porady w temacie darowizny udziałów w spółce z o.o. oraz rozliczeń podatkowych zapraszam do indywidualnego kontaktu.

Na e-maile odpowiadam w tym samym dniu roboczym.

Zainteresował Cię ten wpis? Potrzebujesz mojej pomocy albo konsultacji? Skontaktuj się ze mną!

Na wiadomości e-mail odpowiadam jeszcze tego samego dnia.

    14 comments on “Darowizna udziałów w spółce z o.o. – forma darowizny, objaśnienie, podatek, aktualne informacje (2024)”

    1. Mr. Rafał napisał:

      A co z umową nabycia udziałów przez spółkę celem umorzenia ? Czy analogicznie nie zadziała schemat – jeśli mogę sprzedać udział via s24 to, czy nie mogę przenieść bez wynagrodzenia udział celem umorzenia via s24 ?

    2. Błażej Sarzalski napisał:

      Temat nabycia udziałów celem umorzenia jest bardzo złożony i na pewno nie da się wykonać umorzenia udziałów przez S24.

      1. mr. Rafał napisał:

        Środowisko s24 posiada wzorzec uchwały o dobrowolnym umorzeniu udziałów bez wynagrodzenia (z czystego zysku). Procedura faktycznie wymaga kilku czynności ) (odpowiedni zapis w umowie spółki, uchwała o nabyciu celem umorz., zgoda wspólnika, umowa, oraz zaktualizowana lista wspólników). Jeśli w s24 jest dedykowany ku temu wzorzec dokumentu, to czy w takim razie jest to ślepy zaułek, system celowo wprowadza użytkownika w błąd ?

        Jeśli nie można przez system s24, to zostaje mi PRS. Jak „wyjdę” z S24 i przeprowadzę zmianę w PRS (choćby nawet umowa z poświadczonymi podpisami notarialnymi już to determinuje), to już tylko w PRS będe musiał robić zmiany .

        To po co w s24 wzorzec „uchwały o dobrowolnym umorzeniu udziałów (z lub bez wynagrodzenia) z czystego zysku” ???

        1. Błażej Sarzalski napisał:

          Środowisko S24 roi się od błędów, niedoróbek i różnych, delikatnie ujmując, niezbyt przemyślanych rozwiązań. Prawdopodobnie mamy tutaj jedno z nich. Nie ma w S24 wzorca umowy, która pozwoliłaby sfinalizować ten proces. Ale brak jest też wprost regulacji prawnej w KSH, która dozwalałaby na zaistnienie takiej umowy w systemie.

          1. mr. Rafał napisał:

            Potwierdził Pan moje przypuszczenia. Aczkolwiek intryguje mnie ten istniejący wzorzec. Wniosek jednakże puściłem, a jak otrzymam, to podzielę się odpowiedzią sądu rejestrowego w moim temacie.

          2. mr. Rafał napisał:

            Potwierdzam. Proces skutecznie przeprowadziłem w s24.

            1. Błażej Sarzalski napisał:

              W umowie sprzedaży wskazał Pan 0 złotych? 🙂

    3. mr. Rafał napisał:

      Zgadza się. Umowa nabycia udziału celem umorzenia bez wynagrodzenia.

    4. Bedżi napisał:

      czy aby na pewno nie ma możliwości zmiany udziałów przez s24? Przecież jest tam masa wzorców dokumentów, które wystarczy wraz ze wspólnikami podpisać poprzez ePUAP, a następnie wysłać do krs. W taki sposób kilka lat temu zmieniałem kody pkd, teraz także muszę to zrobić, ale chcę dodatkowo zmienić proporcje udziałów moich i wspólniczki, teoretycznie więc nie ma przeszkód aby to wykonać za pomocą s24.

      1. Błażej Sarzalski napisał:

        W systemie S24 nie ma wzoru umowy darowizny udziałów w spółce z o.o.. Można znaleźć umowę sprzedaży, ale to nie jest to samo.

        1. Bedżi napisał:

          ok, umowy darowizny nie ma, ale formalnie są możliwości do przeprowadzenia zmiany udziałów nawet poprzez sprzedaż, biorąc też pod uwagę fakt, że do załozenia spółki wystarczyły podpisy ePUAP, teoretycznie powinno się móc zmienić udziały podpisując dokumenty dokładnie w ten sam sposób

          1. Błażej Sarzalski napisał:

            Raz jeszcze wskazuję, że ten wpis dotyczy darowizny udziałów w spółce z o.o., a nie sprzedaży, czy też zmiany wysokości kapitału zakładowego.

    5. AAN napisał:

      Profesjonalny i wyczerpujący artykuł. Często odwiedzam Pana blog i dziękuję za dzielenie się fachową wiedzą.

      1. Błażej Sarzalski napisał:

        Dziękuję za dobre słowo.

    Dodaj komentarz

    Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

    Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.

    Błażej Sarzalski Portret

    BŁAŻEJ SARZALSKI

    Jestem radcą prawnym, ale spółki z o.o. znam także z perspektywy wspólnika, członka rady nadzorczej oraz prezesa zarządu spółki z o.o. Od 2007 roku doradzam w zakresie prawa spółek, a w szczególności rejestracji spółek, przekształceń przedsiębiorców i spółek handlowych oraz ich bieżącego funkcjonowania.

    Przygodę z blogiem o rejestracji spółek z o.o. zacząłem we wrześniu 2011 roku. Był to dla mnie szalony rok, pełen wyzwań osobistych i zawodowych. Chcesz dowiedzieć się dlaczego?

    Poznaj moją historię!

    Zerknij na wzory umów i dokumentów niezbędnych dla Twojej spółki z o.o.

    Wzory umów i dokumentów

    Umów się na poradę w sprawie Twojej spółki z o.o.

    Skontaktuj się aby umówić poradę

    KOMENTARZE

    • Błażej Sarzalski - W 2006 roku nie mogła Pani pisać na ten temat pracy magisterskiej, ponieważ procedura przekształceni
    • SR - a ja durna zrobiłam to szefowi za darmo, bo akurat pisałam z tego pracę magisterską w 2006 roku. Jed
    • Blazej Sarzalski - 13.00 w środę brzmi jakby dopiero co upłynęły 3 dni robocze :)Telefonu zawsze można spróbować,
    • Tomir - Czyli co atakować ich telefonicznie jeśli papiery wysłałem w środę o 13 w zeszłym tygodniu? Nie mam
    • Blazej Sarzalski - Sąd Rejonowy Katowice-Wschód jest dosyć nierównym sądem jeżeli chodzi o szybkość postępowania, zależ